100 jaar geleden, begin 20ste eeuw, klonk er een grote bezorgdheid bij de (heren)boeren over de tanende vruchtbaarheid van onze aarde en de voedingskwaliteit van de gewassen. Terwijl er steeds meer monden te voeden waren… Veel wetenschappers bogen zich over het probleem, waaronder Justus Liebig, die ontdekte welke voedingsstoffen planten opnamen om te groeien, en dat door het toevoegen van zulke voedingsstoffen aan de aarde de gewassen vlugger en groter groeiden: de kunstmest was geboren! De landbouwindustrie zag hier wel graten in, en begon hierrond een heel landbouwmodel te ontwikkelen (interessant detail: kunstmest kon gemaakt worden in dezelfde fabrieken met gelijkaardige procedés waarmee de grondstoffen voor bommen werden aangemaakt in de oorlog…). Helaas waren deze vlug-groeiende planten ook kwetsbaarder, waarop ‘gepaste’ bestrijdingsmiddelen werden ontwikkeld door diezelfde industrie. En helaas waren de gewassen toch niet zo voedzaam en lekker meer. Maar niet getreurd, met de gepaste additieven aan verwerkt voedsel werd dit probleem netjes opgelost. Door diezelfde industrie, die zo langzamerhand gretig greep kreeg op de hele landbouw en de hele mondiale voedingsketen. Ondertussen ontstond ook eind de jaren ‘60 een beweging tegen het gebruik van al dat vergif in het milieu, heel wat biologische boerderijen zagen toen het levenslicht. Maar het grootste deel van de landbouw stoomde gewoon door, met nog meer technologische ingrepen (tot in het DNA van de gewassen toe), en nog minder ziel, en hoe langer hoe meer macht bij de agrogiganten. Het mondde uit in de ontzielde landbouwindustrie die we nu kennen, en in boze boerenprotesten van boeren die niet goed meer weten hoe het zover is kunnen komen, waar de ziel gebleven is van dat ooit zo mooie beroep? En waar onze regering blijkbaar ook geen zinnige oplossing voor kan bedenken, wegens te grote lobby’s voor teveel financiële belangen…

Op hetzelfde moment echter, 100 jaar geleden,  gaf Rudolf Steiner in Koberwitz een week lang voordrachten op vraag van een groep bezorgde herenboeren, die beseften dat de samenhang tussen plant, bemesting en bodem verloren was gegaan, en dat kunstmest nooit de oplossing zou zijn. Vanuit een gefundeerde diepgaande  visie schetste hij een wezenlijk beeld van de landbouw, en gaf gerichte aanwijzingen hoe boeren landbouw een vruchtbare toekomst kunnen geven; nu bekend als zijn ‘Landbouwcursus: vruchtbare landbouw op biologisch-dynamische grondslag’. Hij had het over de gewassen die groeien tussen hemel en aarde, over zichtbare en onzichtbare samenhangen, over het ontwikkelen van een gemengd landbouwbedrijf als een levend organisme in al haar geledingen. Over de taak van de boer om zich hier bewust mee uiteen te zetten, en mee te stappen in die ontwikkeling van zijn bedrijf. Over hoe belangrijk natuur- en natuurwezens zijn in het uitgroeien tot een gezond landbouwecosysteem. Over hoe een grote genetische diversiteit zaadvaste gewassen sterk en weerbaar maakt. Over hoe de koe de vruchtbaarheid aan de aarde schenkt, hoe de boer door het composteren van haar mest de aarde terug kan vitaliseren. Over hoe er preparaten kunnen aangemaakt worden die bodem en plant kunnen helpen om de juiste elementen op te nemen, zodat ze gezond kunnen uitgroeien tot vitale voeding voor de mens. Over hoe landbouw terug moet ingebed worden in de gemeenschap die ze voedt; een gemeenschap die haar op haar beurt zal koesteren en dragen, en zo terug bewust en bezield met de aarde kan leren omgaan. Deze visie werd aangegrepen en in de praktijk gebracht door de aanwezige boeren en onderzoekers in Duitsland, Polen, Nederland, en mondde uit in een grote biologisch-dynamische beweging over heel de wereld. Allemaal heel divers, met één grote gemene deler: vanuit de BD-inspiratie gaan boeren en gemeenschappen terug op zoek naar hun spirituele connectie met hun land, met hun stukje Aarde. Ze gaan elk op hun manier bewust op zoek naar hoe ze binnen hun lokale omstandigheden die verbinding kunnen herstellen die de landbouw terug bezielt en de voeding terug vitaal maakt: landbouw tot voedsel voor lichaam en ziel.

Vorige week was het 100 jaar BD-conferentie in Dornach. 900 boeren en onderzoekers uit de hele wereld waren daar bijeen, om uit te wisselen, te leren van elkaar, geïnspireerd te worden. Van kleine familiale groenteboeren en gemengde coöperaties van Vlaanderen tot Canada, projecten met duizenden boeren in India, Zuid-Afrika, Egypte (Sekem), gemeenschapsboerderijen van Slovenië tot Zuid-Amerika en Vietnam, tot duizenden hectare grote farms in Australië …. Over de hele wereld verspreid groeit de beweging de laatste 20 jaar alsmaar sneller, steeds meer kleine lichtpuntjes tussen aarde en kosmos. Lichtpuntjes voor zoveel mensen die terug die diepere connectie  met de aarde zoeken: levend, voedend en verbindend! An

Klein: veldsla en kervel van eigen zonnekouterland (Vroente) of peterselie (FR) via Biofresh; witte kool van Dieleman, bataat (Be), andijvie (Fr) en venkel (It) via Biofresh.

Groot: prei en kervel van eigen zonnekouterland (Vroente); asian mix van Groenlof; sweet dumpling pompoen van Nicole Vandriessche; oesterzwam van Noppe Duyck; bataat (Be), andijvie (Fr), bloemkool (Fr); courgettes (Es) en rode biet (Be) via Biofresh.

Gemengd: veldsla en warmoes van eigen zonnekouterland (Vroente); wortelen van Livinushof; sweet dumpling pompoen van Nicole Vandriessche; oesterzwammen van Noppe Duyck; conference peer (Be); wijnappelsien (It) en mandarijn (Es) via Biofresh.  

Fruit: jonagold van de Fruittuin, conference peer (Be); wijnappelsien (It) en mandarijn (Es) via Biofresh.